Côn xe ô tô là một trong những bộ phận quan trọng giúp xe tăng/giảm số xe mượt mà trong lúc chuyển động hoặc giúp tài xế tạm ngừng ô tô mà không cần phải tắt máy xe. Vì là bộ phận trọng yếu và được sử dụng liên tục nên côn ô tô cũng sẽ gặp những lỗi sai và cần được khắc phục đúng cách. Dưới đây là bài viết tổng hợp côn xe là gì, những lỗi sai thường xảy ra ở côn xe ô tô và những biện pháp khắc phục chúng, hãy cùng Callparts tìm hiểu nhé!

1. Giới thiệu về côn xe ô tô

  1.1 Côn xe ô tô là gì?

Côn xe còn có thể gọi là bộ ly hợp - trong tiếng Anh là Clutch và tiếng Pháp là Embrayage. Bộ phận này là cầu nối trung gian liên kết giữa động cơ với hộp số, cầu chủ động và bánh xe ô tô.

Côn xe ô tô

  1.2 Nguyên lý hoạt động của côn xe ô tô

• Nguyên lý hoạt động của côn xe ô tô có thể lý giải như sau: 

Đạp chân côn - ngắt ly hợp - ngắt truyền mô men: trong trường hợp này khi tài xế ô tô đạp chân cô thì cần liên động hoặc piston thủy lực sẽ tác động đến càng nhả ly hợp đồng thời khiến lò xo bị nén lại. Kế đến dĩa ép nhả lực ép và giúp dĩa bị động tách mình ra khỏi bánh đà, từ đó ngắt hộp số ra khỏi động cơ.

Nhả chân côn - đóng ly hợp - cho phép truyền mô men: khi động cơ được vận hành, bánh đà do được kết nối với trục khuỷu của động cơ nên đồng thời quay theo động cơ. Đĩa bị động được cụm lò xo ép đẩy chặt vào bánh đà khiến trục ly hợp cùng quay theo, vì thế mô men từ phần động cơ có thể truyền đến phần hợp số.

Mô phỏng nguyên lý làm việc của bộ ly hợp

  1.3 Công dụng của côn xe ô tô

Trong thực tế, khi động cơ của ô tô hoạt động liên tục thì trục khuỷu cũng sẽ vận hành liên tục, vì thế nếu kết nối trực tiếp giữa các cầu dẫn động và động cơ thì xe ô tô sẽ luôn trong tình trạng di chuyển liên tục. Điều này mang đến rất nhiều bất tiện. 

Côn xe ô tô có công dụng ngắt/truyền động cơ

Vậy nên côn xe ô tô -  bộ ly hợp xe ô tô ra đời nhằm giải quyết vấn đề ngắt truyền động cơ tự động trong một số tình huống cần thiết, điều này giúp xe có thể tạm dừng trong khoảng thời gian ngắn mà không cần đến việc tắt máy xe. Ngoài ra bộ ly hợp cũng có công dụng giúp tăng hoặc giảm số xe trong lúc động cơ xe đang hoạt động.

Xem thêm:

• Lọc gió động cơ ô tô
• Lọc dầu động cơ ô tô
• Lọc nhiên liệu ô tô

2. Sự khác biệt giữa côn xe ô tô và hộp số tự động

  2.1 Tính năng của côn xe ô tô và hộp số tự động

Côn xe ô tô có tính năng giúp hỗ trợ việc đóng - ngắt kết nối giữa 2 bộ phận là bánh xe và động cơ. Nhờ tính năng này mà hệ động cơ của xe vẫn sẽ hoạt động bình thường trong khi xe ô tô ở trạng thái tạm dừng hay chạy, chạy nhanh hoặc chạy chậm đều được. 

Vị trí chân côn xe ô tô

Về phần hộp số tự động của ô tô - bộ phận này được xem là có thể giúp người lái xe thay đổi chuyển động của động cơ trong quá trình lùi xe, giúp cho việc lùi xe trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, hộp số còn có thêm một tính năng khác đó là: thay đổi lực kéo dựa vào việc thay đổi tỷ số truyền, đồng thời đảm bảo lực kéo từ động cơ đến bộ truyền lực chính với một suất tiêu hao nhiên liệu tối ưu nhất có thể.

Hộp số tự động của xe ô tô

  2.2 Ưu nhược điểm của côn xe ô tô so với hộp số tự động

Mỗi thiết kế về côn xe ô tô hay hộp số tự động đều sẽ có những ưu nhược điểm riêng, tùy vào mức độ thích hợp và khả năng điều khiển mà mỗi người dùng sẽ có mỗi sự lựa chọn khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh ưu nhược điểm dễ dàng nhận thấy ở cô xe ô tô và hộp số tự động:

Bảng so sánh ưu nhược điểm côn xe ô tô và hộp số tự động

3. Các loại côn xe ô tô phổ biến

  3.1 Côn tay và côn chân

• Côn tay: có hệ thống đóng/ngắt ly hợp bằng tay 
• Côn chân: được sử dụng khi tài xế cần phanh xe, chuyển số hoặc xuất phát, khi đạp chân côn thì truyền lực từ phần truyền động cơ sẽ bị ngắt.

  3.2 Côn khô và côn ướt

• Côn khô: là bộ ly hợp sử dụng ma sát khô để truyền lực từ trục đầu vào đến trục đầu ra. 
• Côn ướt: sử dụng chất liệu giấy composite, vật liệu ma sát sẽ được đặt trong bể dầu hoặc có dầu chảy qua để làm mát và bôi trơn cho ly hợp. 

  3.3 Côn xi lanh đơn và côn xilanh đôi

• Côn xi lanh đơn và côn xilanh đôi: có nhiệm vụ nhân áp lực từ thủy lực tạo nên khi đạp chân côn giúp cho việc ra vào số dễ dàng hơn.

Xem thêm:

• Lọc gió Cabin (Điều Hòa) ô tô
• Lọc dầu hộp số tự động
• Lọc công nghiệp
  

4. Thao tác vận hành côn xe ô tô đúng cách

  4.1 Hướng dẫn sử dụng côn xe ô tô cho người mới lái xe

Khi mới tập lái xe và học cách sử dụng côn xe ô tô thì người lái nên chọn sử dụng xe ở các địa hình bằng phẳng, hạn chế người qua lại đồng thời có thể tìm những người đã có kinh nghiệm lái xe lâu năm để hỗ trợ. Người lái cũng có thể thực hành sử dụng côn xe ô tô theo các bước như sau:

• Bước 1: đạp hết côn và vào số 1.
• Bước 2: nhấn chân ga để động cơ máy vận hành khỏe hơn (kéo vòng tua lên mức khoảng 1000 vòng/phút).
• Bước 3: nhả nhẹ từ từ chân côn ra.
• Bước 4: khi côn bắt đầu bám, người lái sẽ cảm thấy xe hơi rung lắc và bắt đầu chậm rãi chuyển động. 

Vậy là người lái đã hoàn thành đầy đủ chu trình vận hành côn xe, nếu muốn dừng lại thì người lái có thể đạp hết côn xe sau đó đạp phanh xe để dừng mà không khiến xe bị tắt máy. 

  4.2 Những lưu ý khi vận hành côn xe ô tô

Không nên có thói quen để hờ chân lên bàn đạp côn xe ô tô. Việc làm tuy nhỏ này sẽ ảnh hưởng không tốt đến côn xe và bộ hộp số của xe. Trong các trường hợp không mong muốn người lái có thể làm côn xe tiếp xúc trực tiếp lên bánh đà của động cơ đang hoạt động - khiến côn nhanh bị bào mòn hơn.

Khi xe đang chạy trong điều kiện bình thường, người lái xe có thể bỏ hẳn chân ra khỏi bàn đạp côn xe ô tô, việc này vừa giúp người lái đỡ mỏi chân vừa giúp bảo vệ bộ ly hợp của xe.

Khi xe đang vận hành ở số 1, người lái xe nên nhả côn một cách chậm rãi để tránh tình huống xe bị giật hoặc chết máy ngay lập tức. 

5. Câu hỏi thường gặp

  5.1 Thay côn xe ô tô bao nhiêu tiền?

Chi phí khi chọn lựa thay côn xe sẽ tùy thuộc vào từng dòng xe và tùy vào nơi người dùng lựa chọn để thay, dưới đây là bảng tham khảo một số mức giá thay côn xe ô tô: 

Bảng tham khảo mức giá thay côn xe ô tô

  5.2 Nên chọn dầu côn xe ô tô nào phù hợp

Bộ ly hợp -  côn xe ô tô là bộ phận trọng yếu sản sinh ra lực ma sát rất lớn do bánh răng động cơ và bánh răng hộp số kết hợp nên. Vì thế dầu bôi trơn được dùng cho bộ phận này phải là loại dầu chuyên dụng, không thể dùng lẫn với các loại dầu ở những bộ phận khác được. 

Nên chọn dầu thay côn xe ô tô hợp lý

Dầu được dùng là bộ ly hợp sẽ là loại dầu nhớt có độ đặc cao, loại dầu nhớt này có tác dụng giúp cơ cấu ly hợp hoạt động trơn tru và ít bị mài mòn. 

6. Kết luận

Côn xe ô tô là bộ phận quan trọng trong quá trình khởi động cũng như vận hành xe trong suốt thời gian di chuyển. Tuy chỉ tác động đóng ngắt ly hợp nhưng côn xe cũng có khá nhiều loại và nhiều lưu ý khi sử. Việc thay mới và sử dụng dầu nhớt chuyên biệt cho côn xe cũng là điều cần quan tâm. Trên đây là bài việc tổng hợp các thông tin cơ bản về côn xe ô tô mà bất kì ai cũng nên biết. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn những thông tin bổ ích. 

Ngoài ra, mời bạn đọc theo dõi ngay Fanpage của Callparts để cập nhật ngay những thông tin về luật ô tô, cách bảo dưỡng xe cũng như không bỏ lỡ những khuyến mãi mới nhất về phụ kiện ô tô và phụ tùng ô tô nhé!

Có thể bạn quan tâm:

• Cảm biến lưu lượng khí nạp hay cảm biến MAF là gì? cách kiểm tra cảm biến đo lưu lượng khí nạp
• Tất tần tật về Bugi đánh lửa và nguyên nhân bugi đánh lửa yếu
• Tìm hiểu hệ thống lái ô tô: Phân loại, cấu tạo, cách thức hoạt động
• Động cơ Hybrid là gì? Ưu nhược điểm và phân biệt các loại xe Hybrid mà bạn chưa biết